De blauwe knoop (Succisa pratensis, synoniem: Scabiosa succisa) is een vaste plant uit de kaardebolfamilie (Dipsacaceae). De soort staat op de Vlaamse Rode Lijst van planten, op de Nederlandse Rode lijst van planten staat ze te boek als algemeen voorkomend maar sterk afgenomen. De blauwe knoop komt voor in de gematigde gebieden van Eurazië en wordt ook als sierplant gebruikt. Succisa betekent van onderen afgesneden.
De plant komt voor in schrale (blauwgraslanden) graslanden, heidevelden op natte tot vochtige grond en in veenmoerasrietlanden.
De plant wordt gerekend tot de zogenaamde afweerkruiden. Het zou afweer bieden tegen hekserij.
Volgens een oude sage zou de duivel woedend zijn geweest over de geneeskrachtige eigenschappen van de plant en daardoor een stuk van de wortelstok hebben afgebeten. De wortelstok van de blauwe knoop heeft een ietwat ongewone vorm. In enkele anderstalige namen van de plant is deze sage terug te vinden.
(tekst: Wikipedia, foto: Pethan, Wikimedia Commons)