De moerasvaren (Thelypteris palustris) is een kosmopolitisch verspreide varen uit de moerasvarenfamilie (Thelypteridaceae). De plant komt voor in moerassen en op vochtige plaatsen. In België is de soort zeldzaam. In Nederland is de plant algemener.
De moerasvaren is een overblijvende, kruidachtige plant met een lange, dunne en zwarte ondergrondse wortelstok waaruit met enige tussenafstand alleenstaande bladen opschieten. Het geheel geeft een slordige indruk van door en over elkaar groeiende bladen. Er zijn twee types bladen, vruchtbare bladen en onvruchtbare bladen. De onvruchtbare bladen verschijnen in mei en juni. De vruchtbare bladen volgen in juli.
De bladen zijn helder groen. Er is slechts weinig verschil tussen de twee typen bladen. Ze zijn lancetvormig, onderaan afgeknot en bovenaan tot een spits uitgerekt, en dubbel geveerd. De onvruchtbare bladen zijn tot 60 cm lang, teer gebouwd en hebben brede bladslippen. De vruchtbare bladen zijn tot 1 m lang en steviger maar hebben smallere slipjes die naar onder omgekrulde bladranden hebben.
De lengte van de bladsteel is ongeveer een derde van het blad. De bladsteel is dun en nauwelijks bezet met schubben.
De sporenhoopjes zijn klein en rond, afgedekt met een teer dekvliesje en halverwege tussen de nerf en de bladrand liggend. Ze worden gedeeltelijk beschermd door de omgekrulde bladrand. De sporen zijn rijp van juli tot oktober.
De moerasvaren is vooral te vinden op natte, matig tot voedselrijke plaatsen zoals laagveen, beek- en duinvalleien, moeras- en elzenbroekbossen en rietlanden. Soms komt de soort voor op oude, vochtige muren. De plant komt meestal voor in de halfschaduw en de schaduw, maar de plant kan ook in volle zon staan.
De moerasvaren komt wereldwijd voor in koude en gematigde streken van het Noordelijk halfrond.
In België is de plant zeldzaam in de Kempen. De plant in de rest van België zeer zeldzaam. In Nederland is de plant vrij algemeen in het Laagveendistrict (Friesland, Holland) en in Noord-Brabant. Elders is de soort zeldzaam.
De moerasvaren is een kensoort voor het moerasvaren-elzenbroek (Thelypterido-Alnetum).
(tekst: Wikipedia, foto: Nova, Wikimedia Commons)