Waterkruiskruid (Jacobaea aquatica, synoniem:Senecio aquaticus) is een meestal eenjarige plant uit de composietenfamilie (Asteraceae). De soort staat op de Nederlandse Rode lijst van planten als een soort die in Nederland algemeen voorkomt en matig afgenomen is. De plant komt van nature voor in West- en Midden-Europa. Het aantal chromosomen is 2n = 40.
De plant wordt 30 - 120 cm hoog en heeft een penwortel. De stengel is alleen aan de top vertakt. De bladeren zijn lichtgroen. De middelste en bovenste bladeren zijn veerspletig tot -delig. De eindslip is groot en meestal ongeveer half zo lang als het blad. De wortelbladeren zijn tijdens de bloei vaak nog aanwezig.
De plant bloeit vanaf mei tot in augustus. De bloeiwijze is een schermachtige pluim met 20 - 30 mm grote hoofdjes. De straal- en buisbloemen zijn goudgeel. De straalbloemen zijn 10 - 15 mm lang. Het korte buitenomwindsel heeft 1 tot 3 blaadjes met vaak een zwarte top.
De vrucht is een nootje, De randstandige nootjes zijn kaal en de overige kaal tot spaarzaam behaard. Het vruchtpluis laat gemakkelijk los.
Waterkruiskruid komt voor op natte, matig voedseltijke grond in weilanden, bermen, langs waterkanten, in lichte bossen en grinden.
Het waterkruiskruid is een voedselbron voor de zebrarups, de larve van de sint-jacobsvlinder (Tyria jacobaea). De rupsen van deze vlinder zijn aangepast aan het eten van waterkruiskruid en zijn dus niet gevoelig voor vergiftiging door pyrrolizidine-alkaloïden.
(tekst: Wikipedia, foto: Dcoetzee, Wikimedia Commons)